W dniu 25 czerwca 2012 r. Naczelny Sąd Administracyjny w składzie 7 sędziów podjął dwie bardzo ważne uchwały. Jedna z nich dotyczyła uznania premii pieniężnej udzielonej kontrahentowi z tytułu osiągnięcia określonej wielkości sprzedaży lub terminowości regulowania należności za rabat obniżający podstawę opodatkowania, druga natomiast zapadła w sprawie rozliczania strat związanych z niezamortyzowaną wartością inwestycji w obcym środku trwałym.

W pierwszej przywołanej uchwale o sygn. I FPS 2/12 poszerzony skład NSA, przychylając się do stanowiska Ministra Finansów potwierdził, iż: ?wypłata kontrahentowi bonusu warunkowego (premii pieniężnej) z tytułu osiągnięcia określonej wielkości sprzedaży lub terminowości regulowania należności stanowi rabat w rozumieniu art. 29 ust. 4 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zmniejszający podstawę opodatkowania?. W konsekwencji udzielenie premii pieniężnej powinno być dokumentowane fakturą korygującą.

Należy jednak w tym miejscu zauważyć, że NSA wcześniej stał na stanowisku, zgodnie z którym premie pieniężne nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT, a ich udzielenia powinno być dokumentowane za pomocą noty księgowej. Na potwierdzenie powyższego przywołać można wyroki NSA m.in. z 24 marca 2011 r. (sygn. I FSK 423/10), z 7 kwietnia 2011 r. (sygn. I FSK 630/10), z 31 sierpnia 2011 r. (sygn. I FSK 1202/10), z 28 września 2011 r. (sygn. I FSK 1422/10) oraz z 15 listopada 2011 r. (sygn. I FSK 1673/10). W przywołanych wyrokach NSA twierdził, że w obliczu braku legalnej definicji premii pieniężnej i rabatu, to strategia gospodarcza podatnika powinna decydować o tym, jak należy traktować udzielony kontrahentowi upust.

Warto zaznaczyć, że NSA w ustnym uzasadnieniu uchwały w pewien sposób złagodził tę niekorzystną dla podatników zmianę stanowiska. Zauważył bowiem, że choć postawienie znaku równości między premią pieniężną i rabatem oznacza konieczność wystawienia faktury korygującej obrót, to w ustawie o VAT nie istnieje przepis, który sankcjonowałby brak korekty faktury po udzieleniu premii. Zasugerował przy tym, że w tej kwestii konieczna będzie inicjatywa legislacyjna Ministra Finansów.

Z kolei druga uchwała jest szczególnie ważna dla tych podatników, którzy likwidują niezamortyzowane w całości inwestycje w obcych środkach trwałych. Siedmioosobowy skład NSA w uchwale o sygn. II FPS 2/12 nie zgodził się bowiem ze stanowiskiem organu podatkowego i uznał, że: ?strata odpowiadająca niezamortyzowanej wartości początkowej inwestycji w obcym środku trwałym, niespełniająca przesłanek z art. 16 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654, z późn. zm.), może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów, jeżeli jej powstanie wynika z działań podatnika podjętych dla realizacji celu określonego w art. 15 ust. 1 tej ustawy.?

NSA potwierdził, że przedsiębiorca który poniósł stratę, ponieważ zmuszony był rozwiązać umowę najmu i nie zdążył do końca zamortyzować inwestycji w obcym środku trwałym ma prawo zaliczyć ich wartość do kosztów uzyskania przychodów. Podatnicy mają zatem możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów straty odpowiadającej niezamortyzowanej wartości początkowej inwestycji w obcym środku trwałym.

Sąd przypomniał jednocześnie o konieczności spełnienia przesłanek wynikających z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT. Oznacza to, że pomiędzy poniesionym wydatkiem, a uzyskanym przychodem musi zachodzić związek przyczynowo-skutkowego. Zatem nie każda strata w postaci niezamortyzowanej wartości inwestycji w obcym środku trwałym, będzie stanowiła koszt uzyskania przychodu, będzie nią tylko ta którą uzasadniają względy ekonomiczne.